Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS) είναι μια ωοθηκικής προέλευσης ορμονική διαταραχή, η οποία προκαλεί διαταραχές στον εμμηνορρυσιακό κύκλο της γυναίκας και ενδέχεται να επηρεάσει τη γονιμότητά της και το μεταβολισμό του σακχάρου στον οργανισμό της. Περίπου το 6-10% των γυναικών πάσχει από PCOS.
Αιτιολογία: Η αιτιολογία του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών δεν είναι πλήρως κατανοητή στις μέρες μας, οι περισσότερες απόψεις πάντως συγκλίνουν προς ένα συνδυασμό γονιδιακών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση διαταραχών της ωοθυλακιορρηξίας, η αύξηση του επιπέδου των ανδρογόνων ορμονών και η αντίσταση στην ινσουλίνη.
Συμπτώματα: Το συνηθέστερο και χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα του Συνδρόμου είναι η αραιομηνόρροια, η αύξηση δηλαδή του διαστήματος μεταξύ δύο περιόδων, που μπορεί να φτάσει και τους 6 μήνες. Υπερτρίχωση στο πρόσωπο και το σώμα, ακμή, λιπαρότητα δέρματος, τριχόπτωση και ανδρική κατανομή του λίπους εκδηλώνονται λόγω αύξησης των ανδρογόνων. Αύξηση βάρους, σακχαρώδης διαβήτης και μεταβολικό σύνδρομο συχνά αποτελούν μέρος του συνδρόμου, λόγω της αντίστασης στην ινσουλίνη. Επίσης λόγω των διαταραχών της ωοθυλακιορρηξίας, το Σύνδρομο μπορεί να συνοδεύεται και από υπογονιμότητα.
Διάγνωση: Για να οδηγηθούμε στη διάγνωση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών, εξετάζουμε 3 κριτήρια (κριτήρια Rotterdam):
- Ανωοθυλακιορρηξία και αραιομηνόρροια. Συνηθέστερα εμφανίζονται κατά την εφηβεία.
- Πολυκυστική εικόνα των ωοθηκών στο γυναικολογικό υπερηχογράφημα.
- Υπερανδρογοναιμία κλινική ή εργαστηριακή.
Αν ισχύουν δύο από τα τρία κριτήρια, τότε τίθεται η διάγνωση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών. Πρέπει να τονιστεί ότι οι έννοιες πολυκυστικές ωοθήκες και Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών δεν ταυτίζονται. Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι ένα υπερηχογραφικό εύρημα, ενώ το Σύνδρομο είναι διάγνωση στην οποία καταλήγουμε, έχοντας εξετάσει και τα τρία κριτήρια του Rotterdam.
Απώτερες συνέπειες: Αν το Σύνδρομο παραμείνει χωρίς θεραπεία, μπορεί στο μέλλον να προκαλέσει την εμφάνιση υπερπλασίας ή καρκίνου ενδομητρίου, λόγω της αυξημένης έκθεσης του ενδομητρίου στα οιστρογόνα της ωοθήκης, υπογονιμότητας και καρδιαγγειακών παθήσεων, λόγω της παχυσαρκίας και του σακχαρώδη διαβήτη.
Θεραπεία:
- Απώλεια βάρους: Σε συνδυασμό με σωματική άσκηση προκαλεί ελάττωση της αντίστασης στην ινσουλίνη και επαναφέρει την τακτικότητα της περιόδου μέσα σε λίγους μήνες.
- Αντισυλληπτικά δισκία: Χρησιμοποιούνται για τη ρύθμιση του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Επιλέγονται σκευάσματα, των οποίων το προγεσταγόνο έχει και αντι-ανδρογόνο δράση, όπως π.χ. η δροσπιρενόνη.
- Αντι-διαβητικά δισκία: Κυριότερος εκπρόσωπος είναι η μετφορμίνη. Χρησιμοποιούνται για να ελαττώσουν την αντίσταση στην ινσουλίνη και να ομαλοποιήσουν τον κύκλο.
- Σε περίπτωση υπογονιμότητας έχουν παρατηρηθεί αυξημένα ποσοστά επιτυχίας σύλληψης, αμέσως μετά τη διακοπή της θεραπείας με αντισυλληπτικά δισκία, σε συνδυασμό με απώλεια βάρους και σωστή διατροφή. Αν παρ’ όλα αυτά το πρόβλημα της υπογονιμότητας παραμένει, τότε έχει θέση η Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή.